Refrigeration System

ဒီ post ကေတာ႔၊ ဦးရီးထြန္း Refrigeration System နဲ႔ပက္သက္လို႔၊ ေရးခဲ႔တာၿဖစ္ၿပီး၊ ၿမန္မာအင္ဂၽင္နီယာ ဖိုရမ္ http://www.myanmarengineer.org မွ၊ ကူးယူေဖာ္ၿပပါတယ္။

Vapor compression cycle refrigeration system နဲ႕ Vapor absorption cycle refrigeration system ဆိုၿပီး ၂ မၽိဳးရိွတဲ႕အနက္က၊ သေဘ္ာေတြမွာ Vapor compression cycle refrigeration system ကိုသာ သံုးပါတယ္။ အဓိက အစိတ္အပိုင္းေတြအေနနဲ႕ Compressor, Condenser, Thermostatic Expansion Valve နဲ႕ Evaporator Unit တို႕ပါဝင္ၿပီး၊  

၂၀၁၂ ေနာက္ပိုင္းက စလို႕၊ NH3 အမိုးနီးယား (R - 717) နဲ႕ လက္ရိွသံုးေနတဲ႕ Halo-methane ေဟလို မီသိန္းအုပ္စုမွ Tri-chlorofluorocarbon R - 12, Chlorodifluomethane R - 22 စတဲ႕ အိုဇုန္းလြွာကို ထိခိုက္ေစမယ္႕ Refrigerant ေတြကိုအသံုးမၿပဳဖို႕ MARPOL Annex VI Regulation for the Prevention of Air Pollution from Ships ဆိုတဲ႕ဥပေဒကို ၿပဌာန္းထားပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ Classification Societies ေတြက၊ စစ္ေဆးၿပီး CFC - Chlorofluorocarbon Free Refrigerant ေတြကိုသာသံုးေႀကာင္း IAPP - International Air Pollution Prevention Certificate ကိုထုတ္ေပးပါတယ္။ 

 ၁။ Undercharging of Refrigeration System

System ထဲမွာ Refrigerant မလံုေလာက္တဲ႕အခါ၊ Compressor ရဲ႕ Suction နဲ႕ Discharge Pressure မူလကထက္ ကၽေနတာကို ေတြ႕ရမွာၿဖစ္သလို Compressor ကိုေမာင္းနွင္တဲ႕ Motor ရဲ႕ Ampere ဟာ လည္း၊ ကၽေနပါလိမ္႕မယ္။ Compressor ဟာဆက္တိုက္ မရပ္မနားေမာင္းေနၿပီး Condenser ရဲ႕ Liquid sight glass ကိုႀကည္႕လိုက္ရင္၊ Large vapor bubbles ေလးေတြထေနတာေတြ႕ရမွာၿဖစ္သလို၊ Liquid Level ဟာလည္း မူလကထက္ေလၽွာ႕ေနတာကို၊ ေတြ႕ရမွာပါ။

Compressor ရဲ႕ shaft seal နဲ႕ Flange couplings ေတြ၊ System မွ Valve gland ေတြကေန၊ Leak ၿဖစ္ တတ္သလို၊ Expansion valve ရဲ႕ Strainer ပိတ္ေနတဲ႕အခါမၽိဳးနဲ႕ Filter drier ပိတ္ေနတဲ႕အခါ မၽိဳးေတြမွာ၊ အထက္ကလကၡဏာေတြၿပၿပီး၊ အေအးခန္းအတြက္ လိုခၽင္တဲ႕ Temperature ကိုမရေတာ႕နိုင္ေတာ႕ပါ ဘူး။

Compressor ရဲ႕ Shaft Seal က Leak ၿဖစ္ရင္သိသာပါတယ္။ Compressor Oil ပါအၿပင္ကို ယိုထြက္ လာ တာမို႕ ဆီ စေလးေတြေတြ႕ရပါတယ္။ Refrigeration Compressor ေတြကို 12000 Running Hours မွာ Completed Overhauling လုပ္သင္႕ၿပီး၊ ပံုမွန္ Maintenance လုပ္ကာသံုးရင္ေတာ႕ Shaft Seal Leak ၿဖစ္ ခဲတာေတြ႕ရပါတယ္။

Refrigeration Compressor ေတြမွာ Compressor Lubricating အတြက္သတ္မွတ္ထားတဲ႕ Compressor Oil ကိုသာသံုးသင္႕ၿပီး၊ Compressor ၿခင္းအတူတူမို႕ Air Compressor မွာသံုးတဲ႕၊ Compressor Oil ကို အလြယ္တကူ သံုးလိုက္တာမၽိဳး မလုပ္သင္႕ပါဘူး။

Refrigerant Leakage ေတြအတြက္၊ Detection Method ေတြ၊ Detector ပစၥည္းကရိယာေတြ အမၽိဳးမၽိဳး ရိွေပမယ္႕ တံုးတယ္ပဲဆိုဆုိ ကိုထြန္းကေတာ႕ ဆပ္ၿပာရည္အၿမွဳတ္နဲ႕ Joint ေတြ၊ Valve Gland ေတြ ေပါါကို လိုက္အုပ္ၿပီး၊ Leakage ရွာရတာကိုပဲ စိတ္ခၽၿပီးအားရပါတယ္။ ဘယ္ေနရာေတြက Leak ၿဖစ္မလဲဆိုတာ ကေတာ႕ System ဟာသူ႕ဘာသာအလိုအေလၽွာက္ ထၿပီး Leak ၿဖစ္တာမၽိဳးမဟုတ္ပဲ၊ မိမိ ကိုင္တြယ္အဖြင္႕ အပိတ္လုပ္တဲ႕ အစိတ္အပိုင္းေတြ နဲ႕ Valve ေတြရဲ႕ Gland ေတြကပဲစိမ္႕ထြက္တတ္တာမုိ႕ တရားခံ ကေတာ႕ မိမိ ကိုယ္တိုင္ပါပဲ။

Valve ေတြကို အဖြင္႕အပိတ္လုပ္ရင္ Gland Lock nut ကို အရင္ဆံုး အရစ္တစ္ဝက္ေလာက္ေလၽွာ႕ ၿပီးမွ၊ ေတြ႕ကရာ Hand Tools ေတြ၊ အထူးသၿဖင္႕ Marine Engineer မၽားကိုယ္နဲ႕မကြာ၊ အလြယ္ တကူ ေဆာင္ထားတတ္တဲ႕ Adjustable Spanner ကိုမသံုးပဲ၊ သတ္မွတ္ထားတဲ႕ Tools ကိုသာအသံုးၿပဳၿပီး၊ အဖြင္႕အပိတ္လုပ္သင္႕ပါတယ္။

ေနာက္တခါၿပန္ပိတ္ရင္လည္း အရပ္အေခါါ ပိုက္သရက္ဆီးလ္ ဆိုတဲ႕ Teflon Seal Tape ကိုသံုးလုိ႕Valve Cap ေလးကို Tight လုပ္ကာ အုပ္ထားသင္႕ပါတယ္။ Teflon Seal Tape, Hand Tools စတဲ႕ ပစၥည္းေလးေတြကိုလည္း Refrigeration Compressor Compartment အခန္းထဲမွာ၊ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ခၽိတ္ကာ သိမ္းဆည္းထားသင္႕ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာႀကံဳလို႕ System Pump Down လုပ္တာေလးကိုေဆြးေနြးခဲ႕ပါ႕မယ္။ System ကိုရပ္ရင္ Pump Down လုပ္တာလို႕ေခါါၿပီး၊ Refrigerant ေတြကို Liquid အေနနဲ႕ Condenser ထဲမွာ Store သိမ္းဆည္း တာပါ။ Condenser Out Let Valve ကိုပိတ္ၿပီး၊ Compressor ကိုေမာင္းတဲ႕အခါ၊ System ထဲက၊ Refrigerant ေတြဟာ Compressor မွ Suction လုပ္ၿခင္းေႀကာင္႕ တစုတေဝးတည္း ၿပန္လာၿပီး၊ Compressor Discharge မွတစ္ဆင္႕ Condenser ထဲမွာ စုမိပါတယ္။

Compressor ဟာေမာင္းေနရင္း Suction Pressure ပါကၽလာၿပီး၊ Suction Low Pressure Trip နဲ႕ ႐ပ္ ပါလိမ္႕မယ္။ Suction Low Pressure Trip ကို 2.2 ~2.8 Kg/ sq. cm ေလာက္မွာ Setting လုပ္ထားေပ မယ္႕ Pump Down လုပ္တဲ႕အခါ Suction Pressure Switch ကို By Pass လုပ္ကာ ေမာင္းတာမို႕၊ 1 Kg/ sq.cm ေအာက္အထိေလာက္ေရာက္ေအာင္မေမာင္းသင္႕ပါဘူး။

အခန္႕မသင္႕ရင္ Compressor Damage ၿဖစ္တတ္သလို၊ Compressor ရဲ႕ Suction စုတ္အားေႀကာင္႕ ၿပင္ပမွေလေတြ System ထဲကိုဝင္တတ္ပါတယ္။ Condenser ရဲ႕ Liquid Level Sight Glass ထဲမွာ လိုခၽင္ တဲ႕ Level အထိေရာက္လာရင္၊ Compressor ကိုရပ္ကာ Suction Valve ေတြ၊ Discharge Valve ေတြနဲ႕ အကယ္၍ Condenser မွာ Inlet Valve ရိွခဲ႕ရင္၊ Condenser Inlet Valve ကိုပါပိတ္လို႕၊ Valve Cap ေတြ နဲ႕ ဖံုးကာ Tight လုပ္ၿပီး၊ Liquid Level Sight Glass မွာ စုထားတဲ႕ level ကို၊ Marking ေပးမွတ္ ထားသင္႕ ပါတယ္။ System ကိုၿပန္ေမာင္းရင္ လဲ Suction & Discharge Valve ေတြကိုရုတ္တရက္ Fully Open ဖြင္႕ကာမေမာင္းသင္႕ပါဘူး။

၃ လ ကိုတစ္ခါေလာက္ေတာ႕ Expansion Valve ရဲ႕ ေႀကးဇကာ Strainer ေလးကိုၿဖဳတ္လို႕၊ သန္႕ရွင္းေရး လုပ္သင္႕ပါတယ္။ မီးနဲ႕ အပူေပးလိုက္ရင္ ဇကာေလးထဲက အမွန္အမြွားေတြ ကြာကၽ သြားပါတယ္။ Filter Dryer ဆိုတာကေတာ႕ Condenser ရဲ႕ Out Let မွာရိွၿပီး၊ Liquid ကိုစစ္ေပးတာပါ။ ၆ လတစ္ခါေလာက္ လဲသင္႕ၿပီး၊ အသစ္လဲလွယ္လိုက္တဲ႕ရက္ကို Filter Body မွာ ေရးမွတ္ထားသင္႕ပါတယ္။ အသစ္လဲတဲ႕အခါ Direction မမွားဖို႕ သတိထားသင္႕သလို၊ ပံုမွန္ေကာင္းေနတဲ႕ Liquid Filter Dryer တစ္လံုးကို လက္နဲ႕ စမ္းႀကည္႕ရင္ ေနြးေနတာ ေတြ႕ရပါလိမ္႕မယ္။

၂။ Overcharge of Refrigeration System

Overcharge ၿဖစ္ရၿခင္းကေတာ႕၊ မေအးဘူး ဆိုၿပီး၊ မေအးရၿခင္းအေႀကာင္းရင္းေတြကို မရွာပဲ ေစတနာပို ကာ Refrigerant ေတြထပ္ကာ၊ ထပ္ကာ ၿဖည္႕ရာကေန စပါတယ္။ အသိသာဆံုးက Condenser ရဲ႕ Liquid Level Sight Glass မွာ မူလရိွေနတဲ႕ Level ထက္ၿမင္႕ ေနတာကိုေတြ႕ရမွာပါ။ ထုိ႕အတူ Discharge Pressure Gauge မွာမူလထက္ Discharge Pressure တက္ေနတာေတြ႕ရမွာၿဖစ္ၿပီး၊ အရမ္းမၽားရင္ေတာ႕ Compressor ဟာ Discharge High Pressure Trip နဲ႕ရပ္တတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ Compressor Suction မွာ ေရခဲ Icing ၿဖစ္ေနတာမၽိဳးကိုလည္း ေတြ႕တတ္ပါတယ္။

Discharge Pressure High ၿဖစ္ရၿခင္းေတြမွာ၊ Overcharge ေႀကာင္႕ၿဖစ္တတ္သလို၊ တစ္ခါတစ္ရံမွာေတာ႕ System ထဲကို ေလ ေရာက္ေန တဲ႕ အခါမၽိဳး Air in the system နဲ႕ Expansion Valve Orifice ရဲ႕ ခၽြတ္ယြင္းမွဳ ေႀကာင္႕လည္းၿဖစ္တတ္ပါတယ္။

၃။ Moisture in the System

ေလထဲမွာပါရိွေနတဲ႕ ေရခိုးေရေငြ႕ Moisture ဟာ၊ System ထဲကိုဝင္သြားရင္ Expansion Valve ကို၊ အေနွာက္အယွက္ေပးကာ Freeze ၿဖစ္ေစပါတယ္။ Expansion Valve ကပ္ ကာ (Freeze ၿဖစ္ကာ) ပံုမွန္ အလုပ္မလုပ္ရင္ System မွာ Undercharging ၿဖစ္ေနတဲ႕ လကၡဏာမၽိဳး ကိုၿပတတ္ပါတယ္။ Moisture ဟာ System ကို Corrosion ၿဖစ္ေစသလို၊ Compressor Lubricating Oil နဲ႕ ေရာသြားတဲ႕အခါ၊ Compressor ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းေတြကိုပၽက္စီးေစနိဳင္ပါတယ္။

၄။ Air in the System

System ထဲမွာ ေလဝင္ေနရင္ အသိသာဆံုးအခၽက္က၊ Compressor ဟာမူလထက္ ပူေနၿပီး၊ Discharge Pressure လဲတက္လာပါတယ္။ Condenser ရဲ႕ Liquid Level Sight Glass ကိုႀကည္႕ရင္ air bubbles ေလပူေပါင္းေလးေတြ ပလံုစီထေနတာကိုေတြ႕ရမွာၿဖစ္သလို၊ အကယ္၍ Condenser မွာ၊ Refrigerant Condensing Pressure Gauge တတ္ဆင္ထားရင္၊ Pressure ဟာ မူလထက္ ၿမင္႕ေနတာကို လည္း ေတြ႕နိဳင္ပါတယ္။ အေအးခန္းအတြက္ လိုခၽင္တဲ႕ Temperature ကိုမရေတာ႕နိုင္ေတာ႕ပဲ၊ Compressor ဟာ မရပ္မနားလည္ေနပါလိမ္႕မယ္။

Refrigerant ကို Charge လုပ္ရင္းနဲ႕ System ထဲကို ေလ ပါေရာေနွာဝင္တတ္ၿပီး၊ အထူးသၿဖင္႕ Atmospheric Pressure ထက္နိမ္႕တဲ႕ Tri-chlorofluorocarbon R - 12 Refrigerant ကိုသံုးထားေသာ Refrigeration System ေတြမွာအၿဖစ္မၽားေလ႕ရိွပါတယ္။ System ထဲမွာဝင္ေနတဲ႕ ေလ ကိုထုတ္တဲ႕ နည္းကေလးကိုလည္း သိသေလာက္ ေဆြးေနြးပါ႕မယ္။

အရင္ဆံုး System ကို၊ Pump Down လုပ္ကာ၊ ေလ နဲ႕ Refrigerant ေတြကို၊ Condenser ထဲမွာစု Collect လုပ္ရပါတယ္။ Refrigerant ေတြဟာ Condenser ထဲမွာ Condensed ၿဖစ္ကာ Liquid အေနနဲ႕ ရိွေနမွာ ၿဖစ္ၿပီး၊ ေလ ကေတာ႕ Condensed မၿဖစ္ပဲ၊ Condenser အေပါါပိုင္း၊ Liquid Refrigerant ေတြရဲ႕ အထက္မွာ ရိွေနမွာၿဖစ္ပါတယ္။ Refrigerant အိုးအလြတ္ Empty Bottle အလြတ္တစ္လံုးနဲ႕ Condenser ရဲ႕အေပါါ Purging Line က၊ Valve ကို Hose နဲ႕ဆက္ၿပီး၊ ေလ ကို Collect လုပ္ယူနိုင္ပါတယ္။ Purge လုပ္ၿပီး၊ Liquid Level Sight Glass ကိုစစ္ေဆးႀကည္႕ကာ Refrigerant နည္းေနတယ္ထင္ရင္ေတာ႕ ထပ္ၿပီး Charge လုပ္သင္႕ပါတယ္။

၅။ Oil in the Refrigeration System

Compressor ရဲ႕ Shaft Seal ကလည္းမယိုပဲ၊ Leak မၿဖစ္ပဲ Compressor Lubricating Oil ေတြေလွၽာ႕ သြားတယ္၊ ေပၽာက္သြားတယ္ ္ဆိုရင္ေတာ႕ System ထဲကို ဆီ ေရာက္ေနၿပီလို႕ သိနိဳင္ပါတယ္။ Compressor Lubricating Oil ဆီ ဟာ System ထဲမွာလွည္႕ပတ္ေနရင္း Evaporator Coil ေတြရဲ႕ အတြင္းဘက္မၽက္နွာၿပင္နံရံ Internal Surface မွာ Insulation အေနနဲ႕ရိွေနတာမို႕ အေအးခန္းအတြက္ လိုခၽင္တဲ႕ Temperature ကိုမရေတာ႕နိုင္ေတာ႕ပါဘူး။ ဒါ႕အၿပင္ Compressor ရဲ႕ Suction မွာ လည္း ေရခဲေတြ အံုေနတတ္ပါတယ္။

Compressor ရဲ႕ Discharge နဲ႕ Condenser Inlet ႀကားက၊ Oil Separator အလုပ္မလုပ္ေတာ႕ တဲ႕အခါ မၽိဳး၊ System ထဲမွာ Blockage ပိတ္ဆို႕ေနၿပီး ဆီဟာ Compressor ဆီကို ၿပန္မလာနိုင္တဲ႕ အခါမၽိဳး၊ Compressor ရဲ႕ Piston Ring အထူးသၿဖင္႕၊ Oil Scrapper Ring ကၽိဳးေနတဲ႕အခါမၽိဳး၊ Compressor ရဲ႕ Cylinder Liner စားေနတဲ႕ worn out liner condition အခါမၽိဳးေတြ နဲ႕ Compressor may take high capacity current during starting ဆိုတဲ႕ Compressor အထ သိပ္ေနွးတဲ႕အခါမၽိဳးေတြမွာ System ထဲကို ဆီေရာက္တတ္ပါတယ္။

Flooding of Refrigerant in the System

ၿဖစ္ခဲေပမယ္႕ ၿဖစ္တတ္တာမို႕ တစ္လက္စာတည္းေရးခဲ႕ပါရေစ။ Flooding of Refrigerant ၿဖစ္ရင္၊ Evaporator မွာ ေရေတြခဲေနတတ္ၿပီး၊ Overcharge ရဲ႕လကၡဏာမၽိဳးၿပတတ္ပါတယ္။ Thermostatic Expansion Valve ရဲ႕ Setting ဟာ၊ သံုးမယ္႕ Refrigerant အမၽိဳးအစားေပါါမူတည္ၿပီး Factory Set လုပ္ထားသလို၊ တစ္ခၽိဳ႕ Expansion Valve ေတြကေတာ႕ လိုအပ္သလို၊ Manually Adjusted လုပ္ေပးရ ပါတယ္။

အဲဒီ႕ Adjustment မွားတဲ႕အခါမၽိဳး faulty or incorrectly adjusted၊ မေအးဘူးဆိုၿပီး Factory Set Adjustment ကိုမလိုအပ္ပဲ incorrectly adjusted လုပ္မိတာမၽိဳး နဲ႕ Solenoid valve ေတြမလံုတဲ႕အခါမၽိဳး Solenoid valve leakage ေတြမွာၿဖစ္တတ္ပါတယ္။

Post credit to : ဦးရီးထြန္း http://www.myanmarengineer.org
ပံုကို Google ကေနရွာေဖြြကူးယူပါတယ္။