Fire Protection

ၿမန္မာအင္ဂၽင္နီယာဖိုရမ္  http://www.myanmarengineer.org မွ၊ ကူးယူေဖာ္ၿပပါတယ္။

သေဘ္ာရဲ႕ စက္ခန္းဆိုတာ၊ fire prone area လို႔ေခါါရမယ္႔ တကယ္႔ကို မီးေလာင္ခၽင္စရာေနရာႀကီးပါတဲ႔။ စက္ပစၥည္း အမၽိဳး အစား အရည္အတြက္ ၁၃၀ ေလာက္ တတ္ထားတဲ႔၊ အဲဒီစက္ခန္းႀကီးထဲမွာ စက္ေတြရဲ႕ ဆီစားနံွဴးကလည္း၊ တေန႔ကို တန္ ၄၀ ေလာက္ရိွသလို၊ အဲဒီ ဆီေတြကို၊ ေလွာင္ထားတဲ႔ heated fuel oils, lubricating oils, diesel oil ေလွာင္ကန္ေတြနဲ႔ greases ေတြ၊ chemicals ေတြကလည္းရိွေနပါေသးတယ္။ အဲဒီလိုပဲ HFO မီးထိုးဆီေတြကို၊ စက္ေမာင္းဆီအၿဖစ္သံုးေတာ႔ temperature 120 ~ 150 degrees Celsius ေလာက္၊ အပူေပးထားရတဲ႔အၿပင္၊ fuel injection အတြက္ high pressure pipes ေတြထဲ ၿဖတ္စီးေနတဲ႔ စက္ေမာင္းဆီ ရဲ႕ pressure ကလည္း 1200 bar ေလာက္ရိွပါသတဲ႔။

ဒီႀကားထဲ ပူပါတယ္ဆိုမွ boiler ရယ္ 850 degrees Celsius ေလာက္နဲ႔ အမိွဳက္ေတြကို မီးရိွဳ႔ေနတဲ႔ incinerator ကလည္း ရိွေနပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ္႔ မီးဆိုတာ သူ႕ဖာသာ ဒီအတိုင္း ထေလာင္တတ္တာ မဟုတ္ေတာ႔၊ စက္ခန္းဟာ၊ fire prone area အေနနဲ႔သာ ရိွေနေတာ႔တာေပါ႔ေလ။

မီးေလာင္ရတဲ႔ အဓိကအေႀကာင္းကေတာ႔၊ combustible substance ေတြရယ္၊ source of ignition ရယ္ နဲ႔ supply of air ဆိုတဲ႔ အရာရယ္ (၃) ခုေပါင္းစပ္မွဳေႀကာင္႔ရယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီအရာ ၃ ခုထဲက၊ တခုသာမရိွရင္မီးမေလာင္ေတာ႔ဘူးရယ္လို႔ သေဘာေပါက္မိပါတယ္။ combustible substance ေတြကို ဖယ္ထုတ္ဖို႔ စဥ္းစားႀကည္႔တဲ႔အခါ... အဓိကကေတာ႔ engine room house keeping ေပါ႔။ combustible substance ေတြၿဖစ္တဲ႔ အမိွဳက္အစအန၊ ဆီအစအနေတြမရိွေအာင္ သတ္သတ္ရပ္ရပ္သန္႔သန ္႔ရွင္းရွင္းထား ရမယ္လို႔ ဆိုႀကပါတယ္။

source of ignition ကေတာ႔၊ material failure ဒါမွမဟုတ္ insulation failure ေႀကာင္႔လဲၿဖစ္ေပါါတတ္ သလို၊ human error ေႀကာင္႔လည္းၿဖစ္ေပါါတတ္ပါသတဲ႔။ electric arc welding နဲ႔ gas-cutting အလုပ္ေတြကလည္း၊ source of ignition ေတြပါပဲ။ hot work ေတြလုပ္ရင္၊ hot work permit check list ထဲက procedure အတိုင္းလိုက္နာေဆာင္ရြက္သင္႔ပါသတဲ႔။

exhaust manifold lagging ေတြ၊ heated fuel piping ေတြက lagging ေတြကြာေနမယ္၊ ေပါက္ ၿပဲေန မယ္ဆိုရင္ အဲဒီေနရာ ေတြက hot spot ေတြပါပဲ။ အဲဒီ hot spot ေတြေပါါ၊ high pressure pipelines ေတြ က၊ fuel ေတြ၊ spilling ၿဖစ္ကာ ကၽရင္ လည္း၊ source of ignition အေနနဲ႔ မီးေလာင္တတ္ ပါသတဲ႔။ gas မီးၿခစ္လို႔ေခါါတဲ႔ butane lighters တို႔ ေဆးလိပ္မီး တို႔ဟာ လည္း၊ မူလကတည္းက စက္ခန္းမွာ ရိွေနတဲ႔ oil vapors ေတြနဲ႔သာေတြ႔ရင္၊ မီးေလာင္တတ္တာမို႔၊ source of ignition ပါပဲ။

maintenance ပိုင္းမွာ၊ ေပါ႔ေလၽွာ႔ခဲ႔လို႔ပဲၿဖစ္ၿဖစ္၊ material failure ေႀကာင္႔ပဲၿဖစ္ၿဖစ္၊ main engine ဟာလည္း၊ source of ignition ဆိုတဲ႔၊ hot spot တခုၿဖစ္လာနိဳင္ပါတယ္။ အဲဒီလို main engine ရဲ႕ hot spot ကတဆင္႔ crank case explosion တို႔၊ scavenge fire တို႔ၿဖစ္ေပါါလာတတ္ၿပီး၊ စက္ခန္းမွာ မီးေလာင္ တတ္တာမို႔၊ နာမကၽမ္းသည္ အို နွင္းဆီ...လို၊ ill-maintained နဲ႔ baldly maintained machinery ေတြကို၊ source of ignition အၿဖစ္သတ္မွတ္နိဳင္ပါသတဲ႔။

supply of air ကိုေတာ႔၊ မီးေလာင္တဲ႔အခါမွသာ မီးမကူးေစဖို႔ ထိမ္းခၽဳပ္ႀကပါတယ္။ မီးေလာင္တဲ႔အခါ စက္ခန္းကိုအလံုပိတ္၊ blower fan ေတြရပ္ၿပီး၊ ကိုယ္တိုင္မီးမေလာင္ေပမယ္႔ မီးေလာင္ၿခင္းကို အားေပး တတ္သူ ေအာက္စီဂၽင္ကိုေလၽွာ႔ခၽရပါသတဲ႔။ တနည္းအားၿဖင္႔ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ေတြလြွတ္ကာ မီးၿငိမ္းသတ္တာတို႔ halon ေတြလြွတ္ကာ မီးၿငိမ္းသတ္တာတို႔၊ ကိုဆိုလိုတာၿဖစ္ပါသတဲ႔။

မီးေလာင္ၿခင္းေတြကိုလည္း၊ အမၽိဳးအစားေတြခြဲၿခားထားပါေသးသတဲ႔။ Wood, Paper, Cloths ေတြလို၊ combustible material ေတြေႀကာင္႔ ေလာင္တဲ႔ မီးအမၽိဳးအစားကို General fire လို႔ေခါါၿပီး၊ Class A Fire ရယ္လို႔၊ အမၽိဳးအစားသတ္မွတ္ပါတယ္။ Flammable liquids ေတြလို၊ combustible material ေတြေႀကာင္႔ ေလာင္တဲ႔ မီးအမၽိဳးအစားကို ေတာ႔ Oil fire ရယ္လို႔ေခါါၿပီး၊ Class B Fire အၿဖစ္ အမၽိဳးအစား သတ္မွတ္ပါတယ္။ Flammable gas ေတြေႀကာင္႔၊ ေလာင္တဲ႔ မီးကိုေတာ႔ Class C Fire သတ္မွတ္ပါတယ္။

လၽွပ္စစ္နဲ႔ပက္သက္တဲ႔ combustible material ေတြေႀကာင္႔ ေလာင္တဲ႔ မီးအမၽိဳးအစားကိုလည္း၊ Electrical fire ရယ္လို႔၊ အမည္သညာနဲ႔ Class E Fire အၿဖစ္၊ ခြဲၿခား သတ္မွတ္ကာ၊ Reactive chemicals ေတြနဲ႔ Active metals ေတြေႀကာင္႔၊ ေလာင္တဲ႔ မီးကိုေတာ႔ Chemical fire ရယ္လို႔ေခါါကာ၊ Class D Fire အၿဖစ္၊ သတ္မွတ္ပါသတဲ႔။ သေဘ္ာေပါါမွာ ခၽက္ရင္း၊ ၿပဳတ္ရင္း vegetable oils, animal oil ေတြနဲ႔ fats ေတြလို၊ Cooking media ေတြေႀကာင္႔ ေလာင္တတ္တဲ႔မီးကိုေတာ႔ Class K Fire ရယ္လို႔၊ ေခါါႀကပါေသးသတဲ႔။

မီးေလာင္ၿခင္းေတြကိုအမၽိဳးအစားခြဲၿခားသတ္မွတ္လိုက္တဲ႔အခါ၊ fire fighting မီးၿငိမ္းသတ္ဖို႔ပိုမိုလြယ္ကူ သြားပါသတဲ႔။ သေဘ္ာေတြမွာေတာ႔ fire main ေရကိုအလံုးအရင္းသံုးကာ မီးၿငိမ္းသတ္ၿခင္းနဲ႔ fire extinguisher မီးသတ္ေဆးေတြကိုသံုးကာ၊ မီးၿငိမ္းသတ္ၿခင္းဆိုၿပီး ေတြ႔နိဳင္ပါတယ္။

fire fighting လုပ္တဲ႔အခါ၊ fire prevention အရ၊ boundary cooling လုပ္ရပါတယ္။ main squad က၊ ေလာင္ေနတဲ႔မီးကို၊ တိုက္ရိုက္ၿငိမ္းသတ္ေနစဥ္၊ back up squad က၊ အနီးအနားကို မီးဆက္ မ ကူးေအာင္၊ ေရေတြၿဖန္းၿပီး၊ အပူခၽိန္ေလၽွာ႔ခၽရပါတယ္။ အဲဒါကို boundary cooling လို႔ေခါါပါတယ္။ သေဘ္ာေတြမွာလည္း၊ fire fighting လုပ္တဲ႔အခါ၊ squads ေတြဖြဲ႔ၿပီး၊ ေဆာင္ရြက္ရပါတယ္။ မီးၿငိမ္းၿပီးတဲ႔ အခါမွ၊ Spontaneous combustion ေႀကာင္႔၊ မီးထပ္ေလာင္ရတာေတြလည္းရိွပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ post-fire security ကိုေဆာင္ရြက္ေပးရပါတယ္။

Fig. fire hose couplings and hose nozzles

ေရကိုအလံုးအရင္းသံုးကာ မီးၿငိမ္းသတ္ဖို႔၊ သေဘ္ာတစီးလံုးမွာ fire pipeline ေတြသြယ္ထားၿပီး၊ fire hydrant ေတြကတဆင္႔၊ ေရကို ရယူရပါတယ္။ fire hydrants ေတြကလည္း အမၽိဳးအစားအစံုရိွ သလို၊ fire hose nozzles ေတြကလည္း၊ အမၽိဳး အစားစံုလင္ပါတယ္။ အလားတူပဲ fire hydrants ေတြနဲ႔ hose ကိုဆက္ေပးတဲ႔ hose couplings ေတြကလည္းစံုပါတယ္။

သေဘ္ာေတြမွာ၊ တတ္ဆင္အသံုးၿပဳေလ့ရိွတဲ႔ hose nozzle အမၽိဳးအစား type ေတြကေတာ႔ Machino type, Nikajima type, ANSI type, NOR type, John Morris type, NF type နဲ႔ Screw coupling type တို႔ၿဖစ္ပါသတဲ႔။ coupling ေတြကလည္းခပ္ရွဳပ္ရွဳပ္ပါပဲ။ Nakajama, Machino, John Morris, Nor, ANSI pin, ANSI slotter, French နဲ႔ Storz တို႔ၿဖစ္ပါသတဲ႔။

Fig. inner outer synthetic rubber lined fire hose

Fig. rubber lined tetoron fire hose
  

hose ကေတာ႔ rubber lined tetoron အမၽိဳးအစားနဲ႔ inner outer synthetic rubber lined အမၽိဳးအစား hose ေတြကိုသံုးႀကပါသတဲ႔။ DWT တန္ခၽိန္ ၁၀၀၀ နဲ႔အထက္သေဘ္ာတိုင္းမွာ၊ မီတာ ၃၀ ဧရိယာတိုင္း၊ fire hydrant တခုရိွရမယ္လို႔သတ္မွတ္ထားသလို၊ အဲဒီ fire hydrant ရဲ႔အနားမွာ၊ မီတာ ၂၀ အရွည္ရိွတဲ႔ fire hose ကို၊ coupling, nozzle တို႔နဲ႔အတူအသင္႔သံုးနိဳင္ေအာင္၊ ဆင္ထားၿပီး၊ hose box ထဲမွာ သိမ္းဆည္း ထားရမယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။

Fig. fire hydrant and fire hose box

ဒါေႀကာင္႔မို႔ သေဘ္ာေတြ ကိုႀကည္႔ရင္ fire hydrant ေတြနဲ႔ ကပ္လၽွက္ အနီးအနားမွာ fire hose box ပံုး အနီေရာင္ေတြကိုတတ္ထားတာ၊ ေတြ႔ရမွာၿဖစ္ပါသတဲ႔။ ၿပီးေတာ႔လည္း စုစုေပါင္း အသံုးၿပဳမယ္႔ fire hose set အစံုအရည္အတြက္ထက္အပို ၁ ခုကို၊ spare hose set အၿဖစ္သိမ္းဆည္းထားဖို႔၊ သတ္မွတ္ထားပါေသး တယ္။ fire line piping မွာ၊ hydrant valve ေတြအၿပင္၊ isolating valve ေတြကိုပါတတ္ဆင္ထားပါတယ္။

Fig. Fire control plan

မီးၿငိမ္းဖို႔ လိုတဲ႔ေရကို၊ စက္ခန္းမွာရိွတဲ႔ Fire & G.S pump ေတြနဲ႔ေပးပါတယ္။ တကယ္လို႔ အေႀကာင္းတစံု တခုေႀကာင္႔ fire & G.S pump ဟာ၊ အသံုးမၿပဳနိဳင္ခဲ႔ရင္ Bilge & Ballast pump ကေန႔ေပးပို႔နိဳင္ပါသတဲ႔။ ဒါ႔အၿပင္ Emergency fire pump ကိုလည္းတတ္ဆင္ထားပါေသး တယ္။ နမူနာအၿဖစ္၊ ေရနံတင္သေဘ္ာ တစီးက fire control plan တခုကို တင္ေပးထားပါတယ္။

General fire တနည္းအားၿဖင္႔ Class A fire လို၊ Wood, Paper, Cloths ေတြလို၊ combustible material ေတြေႀကာင္႔ ေလာင္တဲ႔ မီးအမၽိဳးအစားကို၊ ေရ၊ foam spray, ABC powder နဲ႔ wet chemical ေတြကို သံုးကာ၊ ၿငိမ္းသတ္နိဳင္ပါသတဲ႔။ ABC powder ဟာ၊ mono-ammonium phosphate ကေနထုတ္ယူတာၿဖစ္ၿပီး၊ အဝါေရာင္ dry powder ၿဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ dry powder ဟာ၊ Class A fire လိုမီးေလာင္မွဳေတြ တင္မက၊ Class B fire ၿဖစ္တဲ႔၊ Flammable liquids ေတြလို၊ combustible material ေတြေႀကာင္႔ ေလာင္တဲ႔ မီးအမၽိဳးအစားေတြနဲ႔ Flammable gas ေတြေႀကာင္႔ ေလာင္တဲ႔ Class C မီးအမၽိဳးအစားေတြကိုပါ ၿငိမ္းသတ္နိဳင္တာမို႔၊ မွတ္ရလြယ္ေအာင္ ABC powder ရယ္လို႔ေခါါပါတယ္။

Class B fire ၿဖစ္တဲ႔၊ Flammable liquids ေတြလို၊ combustible material ေတြေႀကာင္႔ ေလာင္တဲ႔ မီးအမၽိဳးအစားကိုေတာ႔၊ foam နဲ႔ ABC powder ေတြကိုသံုးကာၿငိမ္းသတ္ႀကပါသတဲ႔။ foam ကို၊ tri-methyltrimethylene glycol နဲ႔ hexylene glycol လို၊ organic solvents ေတြကိုအေၿခခံကာ၊ amphiphilic organic compound မွ၊ surfactants နဲ ႔ေရာစပ္ထုတ္ယူထားတာၿဖစ္ပါတယ္။ surfactants ကို ထည္႔သြင္းရတာက အၿမွဳတ္ရေစဖို႔ၿဖစ္ပါသတဲ႔။

foam ကို၊ class A foam နဲ႔ class B foam ဆိုၿပီးခြဲထားပါေသးသတဲ႔။ Class A foam ကို၊ wildfires လိုေတာမီးေလာင္တဲ႔အခါမွာ၊ ၿငိမ္းသတ္ဖို႔အသံုးၿပဳၿပီး၊ Class B foam ကိုေတာ႔၊ Class B fire အတြက္ အသံုးၿပဳပါတယ္။ တခါ Class B foam ကို synthetic foams နဲ႔ protein foams ဆိုၿပီးသတ္မွတ္ထား ၿပန္ေသးသတဲ႔။

synthetic surfactants အေၿခခံ၊ synthetic foams ေတြဟာ၊ အသံုးၿပဳတဲ႔အခါ၊ flow ေကာင္းၿပီး၊ flames knockdown မီးညြွန္႕ကၽိဳးလြယ္ေပမယ္႔၊ မီးေလာင္ၿပီးအေၿခအေန post-fire security အတြက္ သိပ္စိတ္မခၽရပါဘူး။ Synthetic foams ေတြကို၊ Aqueous film forming foams (AFFF) နဲ႔ Alcohol-resistant aqueous film forming foams (AR-AFFF) ဆိုၿပီးခြဲထားပါေသးတယ္။ sodium alkyl sulfate နဲ႔ fluorosurfactant ေတြလို၊ hydrocarbon-based surfactant ေတြနဲ႔ ေရေပါင္းစပ္ထားတဲ႔ foams ေတြ ဟာ၊ သေဘ္ာမွာသံုးတဲ႔ AFFF ေတြၿဖစ္ပါတယ္။

Protein foams ေတြကေတာ႔ natural proteins ေတြကို၊ foaming agents အၿဖစ္အသံုးၿပဳထားတဲ႔၊ bio-degradable foam ေတြၿဖစ္ပါသတဲ႔။ flow သိပ္မေကာင္းေပမယ္႔၊ အသံုးၿပဳတဲ႔အခါ foam blanket တခုသဖြယ္ေပါါေပါက္လာၿပီး၊ Spontaneous combustion လို၊ တေငြ႔ေငြ႔အထြင္းမွာ လိွဳက္ေလာင္ေန တတ္တဲ႔၊ မီးေလာင္မွဳမၽိဳးကို၊ ထပ္မံမေပါါေပါက္ေစနိဳင္ဘူးလို႔ သိရပါတယ္။

regular protein foam (P), fluoroprotein foam (FP), film forming fluoroprotein (FFFP), alcohol resistant fluoroprotein foam (AR-FP), နဲ႔ alcohol-resistant film forming fluoroprotein (AR-FFFP) တို႔ဟာ protein foam ေတြၿဖစ္ပါတယ္။ natural proteins ဆိုေပမယ္႔၊ biological contaminants ေတြေႀကာင္႔၊ amyloid လို၊ ဗဟိုအာရံုေႀကာစနစ္ေတြ ထိခိုက္ေစတတ္တဲ႔ ေရာဂါေတြမၿဖစ္ ပြားေအာင္၊ non-animal sources ေတြက ထုတ္ယူတဲ႔ proteins ေတြကို၊ အသံုးမၿပဳသင္႔ပါဘူး။ 

Class C fire လို၊ Flammable gas ေတြေႀကာင္႔၊ ေလာင္တဲ႔ မီးကိုေတာ႔၊ ABC powder တမၽိဳးတည္းနဲ႔ သာၿငိမ္းသတ္လို႔ရပါသတဲ႔။ Class E fire ကိုေတာ႔၊ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ကိုသံုးကာ၊ ၿငိမ္းသတ္ရသလို၊ ABC powder ကိုလည္းသံုးနိဳင္ပါသတဲ႔။ 

vegetable oils, animal oil ေတြနဲ႔ fats ေတြလို၊ Cooking media ေတြေႀကာင္႔ ေလာင္တတ္တဲ႔ Class K fire ကိုေတာ႔ wet chemical ကိုသံုးႀကပါတယ္။ potassium acetate, potassium carbonate, ဒါမွမဟုတ္ potassium citrate နဲ႔ ကို အေၿခခံကာ၊ ေရနဲ႔ေပါင္းစပ္ထားတဲ႔ wet chemical ဟာ foam တမၽိဳးပါပဲတဲ႔။ အဲဒီထဲမွာ Antifreeze Chemicals ေတြကို လည္းေရာစပ္ထားေလ့ရိွပါတယ္။