WWNWS ဆိုတဲ႔ World-Wide Navigational Warning Service

ညီဝမ္းကြဲတဦးမွ ဒုတိယအရာရိွ Second Mate လို႔ေခါါတဲ႔ COC Class (3) - Deck စာေမးပြဲေၿဖေနစဥ္၊ WWNWS ဆိုတဲ႔ World-Wide Navigational Warning Service အေႀကာင္းကို၊ facebook မွတဆင္႔ ေမးလာခဲ႔ပါတယ္။ အေႀကာင္းမၿပန္ၿဖစ္ပဲ ညီငယ္သာ၊ စာေမးပြဲေအာင္သြားပါတယ္။ အင္းစိန္ GTI တက္စဥ္္တုန္းကေတာ႔ အီလက္ထေရာနစ္နဲ႔ ဆက္သြယ္ေရး အင္ဂၽင္နီယာဘာသာရပ္ကို အဓိကယူခဲ႔ေပမယ္႔၊ အသက္ေမြးဝမ္းေႀကာင္းဘဝနဲ႔ အလွမ္းေဝးေနတာရယ္၊ အလုပ္မၽားေနတာေတြရယ္ေႀကာင္႔ မေရးၿဖစ္ခဲ႔ပဲ၊ အခုမွသာ အေႀကာင္းၿပန္တဲ႔ အေနနဲ႔၊ ေရးၿဖစ္ပါေတာ႔တယ္။

"WWNWS" ဆိုတာကေတာ႔ ကမာၻတဝွမ္းမွာၿဖစ္ေပါါေနတဲ႔ မိုးေလဝသနဲ႔ ဇလေဗဒ တနည္းအားၿဖင္႔ ရာသီဥတုဆိုင္ရာ အေရးႀကီး သတင္းအခၽက္အလက္ေတြကို၊ promulgation of navigational warnings လို႔ေခါါတဲ႔ ေရေႀကာင္းသြားလာေရးဆိုင္ရာ သတိေပးခၽက္ေတြအၿဖစ္၊ အသိေပးထုတ္ၿပန္ၿခင္း ၿဖစ္ပါတယ္။ IHO လို႔ေခါါတဲ႔ အၿပည္ၿပည္ဆိုင္ရာ ဇလေဗဒ တိုင္းတာေရးအဖြဲ႔အစည္း International Hydrographic Organization နဲ႔ IMO လို႔ေခါါတဲ႔ အၿပည္ၿပည္ဆိုင္ရာေရေႀကာင္းအဖြဲ႔အစည္းတို႔ဟာ၊ joint efforts အေနနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၿပီး၊ maritime safety information ေတြကို၊ သေဘ္ာမွာတတ္ဆင္ထားတဲ႔ "NAVTEX" နဲ႔ "SafetyNET" တို႔မွတဆင္႔၊ အေရးႀကီး navigational warnings သတင္းအခၽက္အလက္ေတြ အၿဖစ္၊ ေပးပို႔ၿခင္းလည္းၿဖစ္ပါတယ္။ 

maritime safety information လို႔ေခါါတဲ႔ MSI ေတြမွာ navigational warnings ဆိုတဲ႔ ေရေႀကာင္း သြားလာေရးဆိုင္ရာ သတိေပးခၽက္ေတြ၊ meteorological information ဆိုတဲ႔ မိုးေလဝသဆိုင္ရာ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းမွဳ forecasts ေတြ၊ သတိေပးခၽက္ warnings ဆိုင္ရာ သတင္းအခၽက္အလက္ေတြနဲ႔ distress alerts ဆိုတဲ႔ အေရးေပါါအကူအညီ ေတာင္းခံမွဳေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ 

MSI ဟာ GMDSS လို႔ေခါါတဲ႔ global maritme distress and safety system ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတခု ၿဖစ္ၿပီး၊ maritime safety information သတင္းအခၽက္အလက္ေတြကို ထုတ္လြွင္႔ၿခင္း transmitting နဲ႔ လက္ခံရယူၿခင္း receiving တို႔ကို၊ အခေႀကးေငြမယူပဲ free of charge အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္။ MSI သတင္း အခၽက္အလက္ေတြကို၊ ထုတ္လြွင္႔ရာမွာ ေၿမၿပင္မွ terrestrial radio-communications အေနၿဖင္႔ ထုတ္လြွင္႔ၿခင္းနဲ႔ ေကာင္းကင္ၿဂိဳလ္တု satellite radio-communications အေနၿဖင္႔ ထုတ္လြွင္႔ၿခင္း ဆိုၿပီးေဆာင္ရြက္ပါတယ္။ သေဘ္ာမွာ တတ္ဆင္ထားတဲ႔ GMDSS စနစ္ဟာ terrestrial နဲ႔ satellite radio-communications (၂) မၽိဳးစလံုးကို၊ လက္ခံရယူနိဳင္ပါတယ္။

 

Fig. NAVAREA

WWNWS လို႔ေခါါတဲ႔ ေရေႀကာင္းသြားလာေရးဆိုင္ရာ သတိေပးခၽက္ navigational warnings ေတြကို၊ NAVAREA warnings ဆိုတဲ႔ ပင္လယ္သမုဒၵရာပိုင္း ရာသီဥတုဆိုင္ရာ အေရးေပါါ သတိေပးခၽက္၊ Coastal warnings ဆိုတဲ႔ ကမ္းေၿခအနီးတဝိုက္ရဲ႕ ရာသီဥတုဆိုင္ရာ အေရးေပါါသတိေပးခၽက္နဲ႔ Local warnings ဆိုတဲ႔ သက္ဆိုင္ရာတိုင္းၿပည္ သို႔မဟုတ္ ဆိပ္ကမ္းရဲ႕ ရာသီဥတုဆိုင္ရာ အေရးေပါါသတိေပးခၽက္ဆိုၿပီး၊ ခြဲၿခားနိဳင္ပါတယ္။ NAVAREAs ဆိုတာကေတာ႔ သမုဒၵရာႀကီးေတြကို၊ အစိတ္အပိုင္း ဧရိယာ (၁၆) ပိုင္းအၿဖစ္၊ ခြဲၿခား သတ္မွတ္ထားတာၿဖစ္ၿပီး၊ roman numerals ဆိုတဲ႔ ေရာမဂဏန္းသေက္တမၽားၿဖင္႔ ကိုယ္စားၿပဳေဖာ္ၿပပါတယ္။ NAVAREAs ေတြကို၊ IMO လို႔ေခါါတဲ႔ အၿပည္ၿပည္ဆိုင္ရာေရေႀကာင္း အဖြဲ႔အစည္းမွ Resolution A. 706 (17) ၿဖင္႔၊ (၁၉၉၁) ခုနွစ္၊ နိုဝင္ဘာလ (၆) ရက္ေန႔မွာ၊ သတ္မွတ္ ၿပဌာန္းခဲ႔ပါတယ္။

ေရေႀကာင္းသြားလာေရးဆိုင္ရာ သတိေပးခၽက္ navigational warnings ေတြ တနည္းအားၿဖင္႔ maritime safety information လို႔ေခါါတဲ႔ MSI ေတြကို၊ MF terrestrial radio-communications အေနနဲ႔ ေပးပို႔ရာမွာ၊ ကမ္းေၿခအနီးတဝိုက္ coastal areas မွာ သြားလာ ခုတ္ေမာင္းေနတဲ႔၊ သေဘ္ာရဲ႕ "NAVTEX" မွတဆင္႔ လက္ခံရယူနိဳင္ပါတယ္။ "SafetyNET" ကေတာ႔ EGC လို႔ေခါါတဲ႔ Inmarsat - 'C' Enhanced Group Call အေနနဲ႔ maritime safety information ေတြကို၊ သက္ဆိုင္ရာ ပင္လယ္သမုဒၵရာ ocean region အလိုက္၊ Inmarsat ၿဂိဳလ္တုမွ တဆင္႔ လက္ခံရယူၿခင္းၿဖစ္ၿပီး၊ ကမ္းေၿခအနီးတဝိုက္ coastal areas မွ ရာသီဥတုဆိုင္ရာ အေရးေပါါသတိေပးခၽက္ေတြကိုလည္း၊ လက္ခံရယူနိဳင္ပါတယ္။ 

 

Fig. NT 900 NAVTEX receiver

NAVTEX အတြက္ telex transmissions စနစ္ၿဖင္႔ထုတ္လြွင္႔ေပးၿပီး၊ maritime safety information လို႔ေခါါတဲ႔ MSI ေတြကို၊ သေဘ္ာမွာသီးၿခားတတ္ဆင္ထားတဲ႔ dedicated receiver မွလက္ခံရယူပါတယ္။ receiver ေတြမွာ printer ပါဝင္သလို အခၽိဳ႕ receiver ေတြမွာေတာ႔ လက္ခံရရိွတဲ႔ သတင္းအခၽက္အလက္ massage ေတြကို၊ local memory အၿဖစ္ သိမ္းဆည္းကာ၊ ဖန္သားၿပင္ screen မွာ display အေနနဲ႔ ေဖာ္ၿပပါတယ္။

"NAVTEX" ကို၊ ကမာၻတဝွမ္းလံုး worldwide အေနနဲ႔ 518 kHz MF band ၿဖင္႔ထုတ္လြွင္႔ၿပီး၊ အဂ္လိပ္ ဘာသာစကား အသံုးၿပဳပါတယ္။ ဒါ႔အၿပင္ local warnings ဆိုတဲ႔ သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းၿပည္ သို႔မဟုတ္ ဆိပ္ကမ္းရဲ႕ ရာသီဥတုဆိုင္ရာ အေရးေပါါသတိေပးခၽက္ေတြကိုလည္း၊ သက္ဆိုင္ရာတိုင္းၿပည္ရဲ႕ ဘာသာစကားကို အသံုးၿပဳထုတ္လြွင္႔တာ၊ ေတြ႔ရပါတယ္။ 490 kHz MF band ကို အသံုးၿပဳ၊ ထုတ္လြွင္႔ေလ့ ရိွသလို အပူပိုင္းေဒသ tropical regions ေတြမွာေတာ႔ 4209.5 kHz MF band ကို အသံုးၿပဳကာ၊ ထုတ္လြွင္႔ပါတယ္။ ေၿမၿပင္မွ terrestrial radio-communications အေနၿဖင္႔ ထုတ္လြွင္႔ၿခင္းၿဖစ္တဲ႔အတြက္၊ ကမ္းေၿခမွေရမိုင္ (၂၀၀) မွ မိုင္ (၃၀၀) အကြာအေဝး၊အတြင္းမွာသာ၊ လက္ခံရရိွနိဳင္ပါတယ္။ MF band လို႔ေခါါတဲ႔ 'လိွဳင္းလတ္ - medium frequency' ဆိုတာကေတာ႔ လိွဳင္းႀကိမ္နံွဳးအေနနဲ႔ 300 kHz to 3 MHz ပမာဏ အတြင္းမွာရိွတဲ႔ radio frequency ေတြၿဖစ္ၿပီး၊ ေရဒီယိုအသံလိွဳင္းထုတ္လြွင္႔ၿခင္း radio broadcasting ေတြမွာ၊ amplitude modulation လိွဳင္းအၿဖစ္ အသံုးၿပဳႀကပါတယ္။ MF band ေတြကို၊ hectometer band သို႔မဟုတ္ hectometer wave လို႔လည္း၊ ေခါါႀကပါတယ္။

 

"NAVTEX" မွထုတ္လြွင္႔တဲ႔ သတင္းအခၽက္အလက္ massage ေတြကို၊ classes ေတြခြဲၿခားထားၿပီး၊ identification အေနနဲ႔ သတ္မွတ္ေဖာ္ၿပပါတယ္။ (A*) ဟာ ေရေႀကာင္းသြားလာေရး ဆိုင္ရာ သတိေပးခၽက္ navigational warnings ေတြၿဖစ္ၿပီး၊ (B*) ကေတာ႔ မိုးေလဝသဆိုင္ရာ သတိေပးခၽက္ meteorological warnings ေတြၿဖစ္ပါတယ္။ (C) ဟာ ေရခဲေတာင္ေတြနဲ႔ ပက္သက္တဲ႔ ေရြွ႕လၽွားမွဳ၊ ေရခဲဖံုးလြွမ္းမွဳ အစရိွတဲ႔ ice conditions ေတြၿဖစ္ၿပီး၊ ice reports အေနနဲ႔ သတ္မွတ္ေဖာ္ၿပပါတယ္။ 

(D*) ကေတာ႔ search and rescue information and piracy warnings လို႔ေခါါတဲ႔ ရွာေဖြ ကယ္ဆယ္ေရးဆိုင္ရာ သတင္းအခၽက္အလက္ေတြနဲ႔ ဓါးၿပတိုက္ လုယက္မွဳဆိုင္ရာ သတိေပးခၽက္ေတြ ၿဖစ္ပါတယ္။ (E) ဟာ ရာသီဥတုဆိုင္ရာ ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းခၽက္ weather forecasts ေတြၿဖစ္ၿပီး၊ (F) ကေတာ႔ ေရေႀကာင္းလမ္းၿပ pilot service messages ဆိုင္ရာ၊ သတင္းအခၽက္အလက္ေတြ ၿဖစ္ပါတယ္။

Fig. Decca receiver from the 1980s 

(G) ဟာ DECCA messages လို႔ေခါါတဲ႔ Decca Navigator System အေနနဲ႔ သေဘ္ာရဲ႕ ေရာက္ရိွတည္ေနရာ position ကို၊ သတင္းအခၽက္အလက္အၿဖစ္ ေပးပို႔ေဖာ္ၿပၿခင္း ၿဖစ္ပါတယ္။ Decca Navigator System ဟာ hyperbolic radio navigation system ၿဖစ္ၿပီး၊ (70 ~ 129) kHz ရိွတဲ႔ low frequencies ေတြကို အသံုးၿပဳပါတယ္။ Decca Navigator System ကို ဒုတိယကမာၻစစ္ အတြင္း ၿဗိတိသၽွေရတပ္မေတာ္ 'Royal Navy' မွ စတင္ အသံုးၿပဳခဲ႔ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ႔ သေဘ္ာရဲ႕ position ကို၊ ၿဂိဳလ္တုမွတဆင္႔ သတင္း အခၽက္အလက္အၿဖစ္ ေပးပို႔ေဖာ္ၿပတဲ႔ GPS နဲ႔ GALILEO positioning system ေတြ ေပါါေပါက္လာတဲ႔အတြက္၊ (၂၀၀၀) ခုနွစ္မွ စတင္ၿပီး၊ ထုတ္လြွင္႔မွဳ ရပ္ဆိုင္းခဲ႔ပါတယ္။ 

Fig. LORAN - C receiver

(H) ကေတာ႔ LORAN messages ဆိုတဲ႔ long range navigation massage ၿဖစ္ၿပီး၊ DECCA messages ကဲ႔သို႔ သေဘ္ာရဲ႕တည္ေနရာ position နဲ႔ အၿမန္နံွဳး speed တို႔ကို၊ သတင္းအခၽက္အလက္ အၿဖစ္ ေပးပို႔ေဖာ္ၿပၿခင္း၊ ၿဖစ္ပါတယ္။ GPS နဲ႔ GALILEO positioning system ေတြ၊ စတင္ေပါါစဥ္က LORAN messages receiver ေတြ တတ္ဆင္ အသံုးၿပဳမွဳ၊ ရပ္ဆိုင္းသြားပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ကမ္းေၿခအနီးတဝိုက္ coastal area ေဒသေတြမွာ၊ သြားလာခုတ္ေမာင္းမယ္႔ သေဘ္ာေတြဟာ၊ ၿဂိဳတ္တုအသံုးၿပဳ satellite navigation systems ရဲ႕ အရံ backup စနစ္အၿဖစ္၊ ၿပန္လည္တတ္ဆင္ အသံုးၿပဳႀကတာကိုလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ လက္ရိွမွာ LORAN - C ဆိုၿပီး၊ long range navigation massage အေနနဲ႔ (90 ~ 110 kHz) radio spectrum လို႔ခါါတဲ႔ low frequencies ေတြကို၊ အသံုးၿပဳကာ ထုတ္လြွင္႔ေနဆဲ ၿဖစ္ပါတယ္။
 

(I) ဟာ OMEGA messages လို႔ေခါါတဲ႔ DECCA messages ကဲ႔သို႔ သေဘ္ာရဲ႕ position ကို၊ သတင္း အခၽက္အလက္အၿဖစ္ ေပးပို႔ေဖာ္ၿပၿခင္း၊ ၿဖစ္ပါတယ္။ VLF လို႔ေခါါတဲ႔ very low frequency radio signals လိွဳင္းေတြကို၊ အသံုးၿပဳထုတ္လြွင္႔ၿပီး၊ (၁၉၇၁) မွစတင္ ထုတ္လြွင္႔ခဲ႔တဲ႔ omega navigation system ကို၊ (၁၉၉၇) ခုနွစ္မွာ ရပ္ဆိုင္းခဲ႔ပါတယ္။ (J) ကေတာ႔ satellite radio-communications အေနနဲ႔ ေကာင္းကင္ ၿဂိဳလ္တုမွေပးပို႔ေသာ ေရေႀကာင္းသြားလာေရးဆိုင္ရာ သတင္းအခၽက္အလက္ satellite navigation messages ေတြ ၿဖစ္ပါတယ္။ 

(K) ဟာ အၿခားေသာ ေရေႀကာင္းသြားလာေရးဆိုင္ရာ သတင္းအခၽက္အလက္ other navigational messages ေတြကို၊ ေဖာ္ၿပၿပီး၊ (L*) ကေတာ႔ rig movements ဆိုတဲ႔ ကမ္းလြန္ေရနံနဲ႔ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ တြင္းတူးစင္ေတြရဲ႕ ေနရာေရြွ႕ေၿပာင္းမွဳဆိုင္ရာ၊ သတင္း အခၽက္အလက္ေတြကို၊ ေဖာ္ၿပပါတယ္။ (V) ဆိုတဲ႔ identification ကေတာ႔ ေရေႀကာင္းသြားလာေရးဆိုင္ရာ သတိေပးခၽက္ navigational warnings (A) ကို၊ အကၽယ္ခၽဲ႕ကာေဖာ္ၿပၿခင္း amplification of NAV WARNINGS in A ၿဖစ္ၿပီး၊ (Z) မည္သည္႔ သတင္း အခၽက္အလက္ေတြကိုမွ၊ ေပးပို႔စရာမရိွၿခင္း no message on hand ကိုေဖာ္ၿပတာ ၿဖစ္ပါတယ္။

A*, B*, C, D*, E, F, G, H, I, J, K, L*, V နဲ႔ Z ဆိုၿပီး၊ classes ေတြခြဲၿခားကာ၊ identification အေနနဲ႔ သတ္မွတ္ေဖာ္ၿပရာမွာ (*) အမွတ္အသား ၿပထားတဲ႔ ေရေႀကာင္းသြားလာေရး ဆိုင္ရာ သတိေပးခၽက္ navigational warnings ေတြ၊ မိုးေလဝသဆိုင္ရာသတိေပးခၽက္ meteorological warnings ေတြ၊ search and rescue information and piracy warnings လို႔ေခါါတဲ႔ ရွာေဖြကယ္ဆယ္ေရးဆိုင္ရာ သတင္းအခၽက္အလက္ေတြနဲ႔ ဓါးၿပတိုက္ လုယက္မွဳဆိုင္ရာ သတိေပးခၽက္ေတြနဲ႔ rig movements ဆိုတဲ႔ ကမ္းလြန္ေရနံနဲ႔ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ တြင္းတူးစင္ေတြရဲ႕ ေနရာေရြွ႕ေၿပာင္းမွဳဆိုင္ရာ၊ သတင္း အခၽက္အလက္ေတြဟာ၊ receiver မွာ အၿမဲလက္ခံရရိွေနမယ္႔ သတင္း အခၽက္အလက္ေတြၿဖစ္သလို၊ အေရးႀကီးတဲ႔ သတင္း အခၽက္အလက္ေတြလည္း ၿဖစ္ပါတယ္။  

NAVTEX messages သတင္းအခၽက္အလက္ကို၊ 4 - character group အေနနဲ႔ က႑အပိုင္း (၄) ပိုင္းခြဲၿခားေပးပို႔ပါတယ္။ ပထမပိုင္း first denotes ဟာ၊ ေပးပို႔ရာ ကမ္းေၿခ အဖြဲ႔အစည္း transmitting station ကိုကိုယ္စားၿပဳၿပီး၊ ဒုတိယပိုင္း second denotes ကေတာ႔ သတင္းအခၽက္အလက္ အေႀကာင္းအရာ message category အား၊ ကိုယ္စားၿပဳ ေဖာ္ၿပပါတယ္။ တတိယနဲ႔ စတုထၳပိုင္း third and fourth denotes ကေတာ႔၊ သတင္းအခၽက္အလက္ရဲ႕ အမွတ္စဥ္ serial number ကို ကိုယ္စားၿပဳေဖာ္ၿပပါတယ္။ အကယ္၍ အမွတ္စဥ္ serial number အေနနဲ႔ (00) ဆိုၿပီီး၊ ေဖာ္ၿပပါရိွခဲ႔လၽွင္ အေရးႀကီး သတင္းအခၽက္အလက္ urgent traffic အေနနဲ႔ ေပးပို႔ၿခင္းအၿဖစ္၊ သတ္မွတ္နိဳင္ပါတယ္။

 

Fig. example of binary FSK

NAVTEX messages သတင္းအခၽက္အလက္ေတြကို MF band ေတြ အသံုးၿပဳၿပီး၊ ေပးပို႔ရာမွာ ေရဒီယိုလိွဳင္းကို သယ္ေဆာင္သြားမယ္႔ carrier signal တနည္းအားၿဖင္႔ modulating signal အၿဖစ္၊ frequency-shift keying ဆိုတဲ႔ FSK modulation ကို၊ အသံုးၿပဳပါတယ္။ frequency shift အေနနဲ႔ 170 Hz မွာ 100 bits/ s နံွဳးၿဖင္႔ modulation ကို ေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္။ FSK modulation ကို binary frequency-shift keying modulation (BFSK) လို႔လည္း၊ ေခါါပါတယ္။ transmit binary (0s and 1s) information အေနနဲ႔ "1" မွာ frequency ကိုၿဖစ္ေပါါေစၿပီး၊ "0" မွာေတာ႔ space frequency အေနနဲ႔ ၿငိမ္သြားေစပါတယ္။ တနည္းအားၿဖင္႔ discrete frequency changes အေနနဲ႔ modulating ကိုေဆာင္ရြက္ၿခင္း၊ ၿဖစ္ပါတယ္။

သေဘ္ာဟာ၊ ကမ္းေၿခမွေရမိုင္ (၃၀၀) ထက္ကြာေဝးသြားတဲ႔အခါ၊ sail beyond the coverage အေနနဲ႔ MF terrestrial radio-communications အၿဖစ္၊ ကမ္းေၿခမွေပးပို႔တဲ႔ ေရေႀကာင္း သြားလာေရးဆိုင္ရာ သတိေပးခၽက္ navigational warnings ေတြ တနည္းအားၿဖင္႔ maritime safety information ေတြကို၊ လက္ခံရယူနိဳင္ၿခင္း မရိွေတာ႔တာ ေတြ႔ရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ေကာင္းကင္ၿဂိဳလ္တု satellite radio-communications အေနၿဖင္႔ထုတ္လြွင္႔ေပးတဲ႔ maritime safety information ေတြကို၊ Inmarsat C SafetyNET service မွတဆင္႔၊ လက္ခံရယူနိဳင္ပါတယ္။ SafetyNET ဟာ GMDSS လို႔ေခါါတဲ႔ global maritme distress and safety system ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတခု integral role ၿဖစ္သလို၊ အၿပည္ၿပည္ဆိုင္ရာသြား ကုန္သြယ္ေရေႀကာင္းသေဘ္ာေတြမွာ၊ SOLAS Convention အရ၊ မရိွမၿဖစ္ အသံုးၿပဳရမယ္႔ စနစ္လည္းၿဖစ္ပါတယ္။

Reference and image credit to : Telecom ABC, http://www.iho.int/, Hyperbolic Radio-navigation Systems, Compiled by Jerry Proc VE3FAB, 2007., www.swift.com.sg, "GPS back - up 'needs more research' ". bbc.co.uk, 20 June 2008, Retrieved October 5, 2010., Kennedy, G.; Davis, B. (1992). Electronic Communication Systems (4th ed.). McGraw-Hill International. ISBN 0-07-112672-4., p 509.

Remark : All publications and images herein this website are for use of educational purpose only. The owner of this web site is not responsible for the consequences in case of violation to copyright, trademark, patent or other intellectual property rights of any third party.